Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
sobota, 2 listopada 2024 16:24
Reklama Baner reklamowy A1, Namysłowiacy
Reklama

Gm. Tarnawatka: 79. rocznica pacyfikacji Pańkowa

O pacyfikacji wsi Pańków wiemy bardzo mało. Ci, którzy mogli o niej opowiedzieć, niepytani milczeli, inni wyrzucili z pamięci tragiczne wspomnienia. Z czasem historia się zatarła. Teraz, w rocznicę pacyfikacji, na podstawie jedynych istniejących źródeł przypomni ją gmina Tarnawatka i rekonstruktorzy.
Gm. Tarnawatka: 79. rocznica pacyfikacji Pańkowa

Do Pańkowa Niemcy przyjechali 2 lutego 1943 r. Czego chcieli? Zemsty za przegraną poprzedniego dnia bitwę pod Zaborecznem (gm. Krynice) czy po prostu pałała nimi nieludzka chęć zabijania, tego nie da się zrozumieć. Mierząc z broni, zaczęli wyciągać miejscowych z domów (wówczas wioskę zamieszkiwało 427 Ukraińców, 166 Polaków). Niektórzy po sąsiedzku w panice uciekli do lasu. I byliby oni może jedynymi uratowanymi, gdyby nie jakiś „cud”, po rozmowie Mikołaja Szumady z którymś z Niemców.

Szumadę postawili pod płotem razem z kilkoma innymi osobami i m.in. na jego oczach rozstrzelali pod dębem pięcioro dzieci i tyleż dorosłych. Mikołaj nie był z pochodzenia Polakiem, był wyznania prawosławnego, ale z ludźmi z Pańkowa żył jak z rodziną. Dlatego też zaryzykował własnym życiem, by ratować pozostałych. Tak opisywał to w liście do swojego przyjaciela, Edwarda Gramatyki: „Oderwałem się od płotu, przed tym szepnąłem do siebie: dopomóż mi Bóg i Najświętsza Panno w dzień Gromniczny i nie prosząc pozwolenia na to, poszedłem do przewodniczącego tą Pańkowską ofensywą majora SS, który parę sekund temu powiedział: wszyscy ludzie są bandyci, wszyscy uciekają do lasu! Ja już stałem przy nim. Rzekłem: nasi ludzie nie są bandyci, a uciekają do lasu tylko temu że się was boją. Dalej ja prosiłem majora, żeby przyjść do sołtysa Gnatyny, bo on lepiej rozmawiał po niemiecku a niż ja i że żyje niedaleko. Major powiedział – lous i my posli do przodu, a Niemcy za nami. A w tą chwilę były roztrzelane Gracy żona i córka najmłodsza. Przyszliśmy do Gnatyny i major SS zapotrzebował dać mu sołtysa. Ja sam nie chciałem iść za nim do mieszkania, to zrobił to Stiopa Biront, Gnatyny zastępca. Kiedy przyszedł Gnatyna do majora SS i powtórzył moje słowa i stwierdził, że w naszej wsi zupełnie niema bandytów i partyzantów. Wtedy to, Edziu, wyjął major SS z kieszeni gwizdek naczoł gwizdać i krzyczeć: nie strzelać! Ścierka Iwan ze swą żoną Olenką i czworma dziećmi już docierali do drugiego brzegu jeziora, do Gnatyny i był z żoną i dziećmi zawrócony do domu. Potem major zwrócił się do mnie i powiedział: zabieraj swych ludzi i idźcie do domu i powiedz swym sąsiadom, aby nie wychodzili z domów i nigdzie nie szwędali się, bo mogą być roztrzelani”.

Cały artykuł dostępny tylko w papierowym i e-wydaniu Kroniki Tygodnia


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze

 

 

ReklamaBaner reklamowy Goldsun - Fundacja Czysta Dotacja
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: Wtedy byłTreść komentarza: A cóż to był za ,,styl" ?Data dodania komentarza: 2.11.2024, 04:28Źródło komentarza: Gm. Zamość: Z roweru do więzienia. Spędzi tam rokAutor komentarza: WkwionyTreść komentarza: Chyba zmusić a nie zachęcić, nazywajcie rzeczy po imieniu.Data dodania komentarza: 1.11.2024, 21:10Źródło komentarza: Kierowców czekają kolejne opłaty. Trzy w jednej. To już pewneAutor komentarza: 800plus od 3 latTreść komentarza: To 800plus powinno być przyznawane dopiero od 3 lat dziecka i do ukończenia przez dziecko 24 lata tak żeby miało na studia a nie od urodzenia Bo od urodzenia i tak jest dużo pieniędzy na dziecko jak ktoś pracował przez rok bierze 100 procent wypłaty a kto nie to przez rok bierze tysiąca.i odrazu 800plus.a później po roku swiadczenie opiekuncze po tysiącu na rok albo po 500na dwa lata także tych świadczeń i pieniędzy i tak jest za dużo na takie małe dziecko a później jakby te pieniądze chociaż po części się przydały dla 18 latków to juz niema.nic nawet 800plus do 18tu lat a dopiero wtedy zaczynają się duże wydatki studiaData dodania komentarza: 1.11.2024, 12:51Źródło komentarza: Co dalej z 800 plus? Jest decyzja w sprawie przyszłości świadczeniaAutor komentarza: PO to złoTreść komentarza: łgarstwaData dodania komentarza: 1.11.2024, 10:37Źródło komentarza: PIŁKARSKA IV LIGA: Dwa gole z karnegoAutor komentarza: asdasTreść komentarza: Śmieć i potencjalny morderca!Data dodania komentarza: 1.11.2024, 10:18Źródło komentarza: 28-latek z gm. Szczebrzeszyn kompletnie pijany kierował ciężarówką. Nie wyrobił się na zakręcieAutor komentarza: HahaTreść komentarza: Aleja wstydu zasłużonych jest na cmentarzu wojskowym w pierwszym rzędzie .Data dodania komentarza: 1.11.2024, 10:05Źródło komentarza: Żegnamy znanych i zasłużonych zmarłych z powiatu hrubieszowskiego
Reklama