Szczebrzeszyński cmentarz parafialny założono na wzniesieniu. Nastrój, który panuje na nekropolii, przypomina ten ze słynnego cmentarza na Rossie w Wilnie. To piękno przyrody jakoś dziwnie splecione z wielką historią i zadumą nad ulotnością ludzkiego życia. Stara część nekropolii jest jednak bardzo zaniedbana. Czy może się to zmienić?
"Wspomnienia starego lekarza o czasach powstania listopadowego (1825-1835)" zostały skreślone przez Kazimierza Łukaszewicza w drugiej połowie XIX w. Wydał je w 1937 r. Zygmunt Klukowski, lekarz, regionalista i społecznik ze Szczebrzeszyna. To nietypowe źródło wiedzy m.in. o czasach powstania listopadowego. Sam Klukowski pisał o nim z pewnym zakłopotaniem. Dlaczego?
To była nietuzinkowa postać. Wacław Skuratowicz z Poznania odwiedzał Zwierzyniec w latach 30 ub. wieku. Wędrował też po okolicznych, ordynackich lasach. O swoich wrażeniach napisał w 1939 r. w czasopiśmie "Teka Zamojska". Był Zwierzyńcem i Zamojszczyzną zauroczony. Przy okazji odkrył... trzy nowe na tym terenie ptaki.
"Staremu młoda Żona, iest kareta na on świat zaprzężona (...). Dlaczego iesteś iey Dziadusiu miły? (...). Nieraz takie ma w sobie Wota; żebyć prędko Requiem zaśpiewano, a ona nie czekając wyjścia żałoby, za młodego twoją się Substancyą wyraiła" – przestrzegał mężczyzn mających młode żony Stanisław Jan Niewieski, zamojski uczony. Bo do takich zachowań przymuszała je podobno planeta Wenus. Ile małżeństw za jej przyczyną się rozpadło? Któż to zliczy...
