Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
wtorek, 5 listopada 2024 05:17
Reklama Baner reklamowy A1, Namysłowiacy
Reklama

Z wizytą w Guberni Lubelskiej

Zabór rosyjski był miejscem, gdzie większości mieszkańców żyło się trudno. Tak działo się także w XIX-wiecznej Guberni Lubelskiej. Jednak niektórzy zamojscy włościanie nie poddawali się ogólnemu, narzuconemu przez Rosjan marazmowi. Ich światły przykład został zauważony.
Z wizytą w Guberni Lubelskiej

Autor: archiwum

Oskar Kolberg był etnografem, folklorystą i kompozytorem. W 1883 r. wydał pierwszy tom swojego dzieła pt. "Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce". Zawarte w tej księdze opowieści są poświęcone ludności żyjącej w dawnej Guberni Lubelskiej, której częścią była niegdyś Zamojszczyzna.
Kolberg przyglądał się naszym włościanom i ich obyczajom. Opisy chłopskiego życia można też znaleźć w innych, bezcennych źródłach (z których zresztą ten uczony także korzystał).
"Gubernija Lubelska posiada w zachodniej i środkowej części ludność polską obrządku łacińskiego, gdy część jej wschodnio-południową zajmuje ludność ruska, dziś obrządku greko-wschodniego (...)" – pisał Oskar Kolberg w 1883 r. "Powierzchnia guberni tej ukazuje w ogóle równinę, miejscami tylko pasmami wzgórz pofalowaną: wzgórza takie wznoszą się na nadbrzeżach Wisły, osobliwie koło Kaźmierza (pisownia oryginalna); pasmo jedno, odnoga daleka Karpat, wchodzi z Galicyi w okolice Tomaszowa: inne mniejsze idzie od zachodu ku wschodowi w pobliżu Szczebrzeszyna, Goraja i Frampola, a w niem kamień ciosowy znajduje się w obfitości".
Według Kolberga, w Guberni Lubelskiej mieszkało wówczas pół miliona katolików, 200 tys. "głów" obrządku greko-wschodniego, ponad 200 tys. Żydów, 15 tys. ewangelików oraz niewielka liczba anabaptystów i mahometan. Ziemia była tam przeważnie "nader urodzajna". Czym zajmowała się ludność? Ówcześni mieszkańcy guberni żyli przede wszystkim z rolnictwa i hodowli zwierząt (głównie bydła), natomiast "przemysł i rękodzieła mniejszym (...) cieszyły się rozwinięciem".
Bogactwo przeplatało się ze skrajną nędzą. Uczony zauważył, że w Guberni Lubelskiej widywało się wspaniałe pałace i pyszne ogrody, jednakże wiejskie gospodarstwa w większości wyglądały ubogo. Nie wszędzie tak było.
"Sitarze biłgorajscy (to) mieszkańcy Biłgoraja trudniący się w większej części i od dawna wyplataniem sit gospodarskich, któremu to zajęciu wielce sprzyja miejscowość (w której mieszkają), osobną pod pewnym względem utworzyli ludność fabryczną, osobną klasę mieszczańską, nie bez pewnych przymieszek obyczaju wiejskiego będącą" – zauważył uczony. "Wiele bowiem rodzin wiejskich z pobliskich siół, zachęconych przemysłu tego korzyściami, cisnęło się do miasta, łącząc się i wcielając powoli w biłgorajskie mieszczaństwo".
W ten sposób wytworzyła się unikatowa kultura i obyczajowość XIX-wiecznego Biłgoraja.
"Dobry byt sitarzy, wpłynął widocznie na wygodę ich mieszkań, znacznie większych niż wiejskie, a przytem ozdobniejszych i schludniejszych" – zauważył Kolberg.  
Ubiór sitarzy był "bogaty i malowniczy", a "wymowa czysta", kwiecista, czasami wręcz... poetycka. Tak np. opowiadała Oskarowi Kolbergowi jedna z biłgorajskich kobiet o powodzie swojego smutku:
"Utraciłam córeczkę w roku trzecim, u niej były oczka jak dyjamenty, usteczka jak róża, ząbki jak perełki, włoski jak jedwab, płeć jak śnieżek, rozum nad wiek, pieszczoty najmilsze" – notował zdziwiony Kolberg.

Więcej na ten temat w papierowym i e-wydaniu Kroniki Tygodnia. 


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
jolik 27.01.2017 20:37
Fajne

mo 26.01.2017 15:23
Na Zamojszczyźnie używa się ładnego, może trochę melodyjnego języka.

g 26.01.2017 09:36
Kolberg to potęga.

 

 

Reklama
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: kdfsdTreść komentarza: Wyjątek! Volvo a nie Audi! Widać, że przyjezdny.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 11:35Źródło komentarza: Warszawiak piratował pod Hrubieszowem. Sporo kosztowała go szaleńcza jazdaAutor komentarza: BrawoTreść komentarza: Wszystko co dane będzie odebrane dla weaszego dobra lub sprzedane braciom Niemcom i słuPOm.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 08:01Źródło komentarza: Co dalej z 800 plus? Jest decyzja w sprawie przyszłości świadczeniaAutor komentarza: BrawoTreść komentarza: Patologia Oszustów zabierze teraz im garki czajniki i inne kuchenne przedmioty otrzymane od niedobrego PIS i POsadzą na dołek.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 07:57Źródło komentarza: Gmina Mircze: Gospodynie z Kryłowa działają od pół wiekuAutor komentarza: mieszkaniec województwaTreść komentarza: Dokładnie wyborca, jak podnosili sobie pensyjki to cicho sza o temacie, a teraz minęło pół roku od wyborów i się obudzili żeby sięgać do kieszeni ludzi którzy z roku na rok biednieją przez te wszystkie opłaty i ciągłe podwyżki. Radzę przyjrzeć się jaka opcja jaki radny zagłosuje za.Data dodania komentarza: 4.11.2024, 07:46Źródło komentarza: Ceny w górę. Podwyżki za śmieci w kolejnych miastach. I końca nie widaćAutor komentarza: NormalnyTreść komentarza: Porażka to jest twoja ortografia panie burak. Ty się lepiej po tym twoim "mugłbym" nie podpisuj Polak bo wstyd.Data dodania komentarza: 3.11.2024, 22:46Źródło komentarza: Mateusz Morawiecki i Przemysław Czarnek wizytowali szpital w Tomaszowie Lubelskim [ZDJĘCIA]Autor komentarza: NormalnyTreść komentarza: Oj panie burak dzień w którym pasożytom socjalnym takim jak ty zabiorą cały socjal będzie najpiękniejszym dniem mojego życia.Data dodania komentarza: 3.11.2024, 22:38Źródło komentarza: Co dalej z 800 plus? Jest decyzja w sprawie przyszłości świadczenia
Reklama