Wigilijne przepisy od naszych gospodyń. Koniecznie wypróbujcie w te święta!

Przygotowując Wigilię, chętnie sięgamy po przepisy ze starego rodzinnego zeszytu, a nawet książek kucharskich – im dawniej wydanych, tym lepiej. W tych ostatnich można znaleźć wiele ciekawych, inspirujących dań i deserów. O dziwo, często są one „bogatsze”, bardziej wymyślne niż współczesne dania. W najstarszej zachowanej polskiej książce kucharskiej – „Compendium ferculorum albo zebranie potraw” autorstwa Stanisława Czernieckiego wydanej w Krakowie w 1682 r. znajdziemy aż 100 przepisów na rybne potrawy. Między innymi na węgorza z miodownikiem.

„Z węgorza świeżego zdejmij skórę, którego pokroiwszy we dzwona upiecz włóż w rynkę, wsyp tartego miodowniku, octu, wina, pieprzu, imbieru, cynamonu, szafranu, rozenków drobnych, a daj na stół” – krótko pisze kuchmistrz księcia Aleksandra Michała Lubomirskiego w Wiśniczu. Gdyby ktoś był ciekaw innych barokowych potraw, to warto do tej publikacji zajrzeć. 

Barszcz z uszkami

A co z rodzinnego przepiśnika?

 Bronisława Żeleźna z Koła Gospodyń Wiejskich „Lubczyk” z Lubyczy Królewskiej od razu mówi, że każdemu przyda się przepis na barszcz czerwony z uszkami z farszem grzybowym. Zna go na pamięć i z chęcią podaje czytelnikom „Kroniki Tygodnia”. 

„Barszcz czerwony jest postny. Wywar gotuje się z warzyw: marchwi, selera, pietruszki, małego kawałka pora. Pod koniec gotowania dodajemy pokrojone na kawałki buraczki czerwone. Do dosmaczenia: liść laurowy, ziele angielskie, majeranek, sól, pieprz czarny ziarnisty, czosnek przeciśnięty przez praskę i sok z cytryny albo kwasek cytrynowy.

Uszka z grzybami można zrobić wcześniej. Grzyby (najlepiej borowiki) albo mieszane obgotowane i przekręcone przez maszynkę dosmaczamy pieprzem, solą, drobniutko pokrojoną i podsmażoną na świątecznym oleju cebulką. Z rozwałkowanego już ciasta zrobionego jak na pierogi wykrawamy kieliszkiem kółeczka i robimy uszka”.

Pierogi z kapustą

W wielu domach jedną z dwunastu potraw są też pierogi z kapustą i cebulką smażoną na oleju rzepakowym. Sprawdzony przepis przygotowały członkinie Koła Gospodyń Wiejskich w Majdanku. W rymy obrała go Monika Krawczyk i nam go przekazała.

„By wszystko wyszło pyszne, wspaniałe, to dodajemy składniki na pałę, oczywiście próbujemy. Jak przyprawimy, tak i zjemy.

CIASTO: Mąka, sól, ciepła woda, troszkę masła, nie to że szkoda. To wszystko zagnieść, odczekać chwilę, by się robiło lekko i mile.

FARSZ: Kapusta kiszona najlepiej z beczki, kto, ile lubi, suszone grzybeczki. Kapustę zagotować, odcisnąć, pokroić. Grzybki namoczyć, zagotować, posolić. Na złoto podsmażyć cebulkę w kosteczkę, wszystko połączyć, popieprzyć troszeczkę.

Wyrabiać pierożki jakie kto umie. Ugotować. Gorące najlepsze – to się rozumie. Polać cebulką smażoną koniecznie na oleju rzepakowym świątecznym. Kompocik z suszu koniecznie do tego. KGW Majdanek życzy smacznego!

Krokiety

Z kiszonej kapusty powstają też inne świąteczne potrawy, np. postna kapusta z grochem.

 – Wigilijnej kolacji nie wyobrażam sobie bez krokietów. Doskonale smakują z barszczem czerwonym, ale też same – mówi Elżbieta Kuźma, członkini Koła Gospodyń Wiejskich Barchaczowskie Super Babki z Barchaczowa.

Przepis na krokiety jest prosty, ale pracy jest przy nich sporo.

 – Najpierw należy przygotować farsz. W tym celu odciskamy kapustę, obgotowujemy ją do miękkości, następnie odcedzamy, drobno siekamy. Grzybki – najlepiej prawdziwki, ale mogą być też pieczarki, dusimy na świątecznym oleju rzepakowym. A potem łączymy kapustę i grzyby, przyprawiając je solą, pieprzem i podsmażoną cebulką – mówi pani Elżbieta.

Przygotowujemy ciasto naleśnikowe.

– Składniki na ciasto to mleko, woda gazowana, szczypta soli, jajko i mąka. Z niego smażymy naleśniki, w które potem wkładamy farsz, zawijamy, moczymy w jajku i obtaczamy w bułce tartej i smażymy do zarumienienia – dopowiada pani Ela.

Pierogi z dorszem i szpinakiem

– Pierogi są robione według receptury babci, może nieco ulepszyłyśmy ten przepis – mówi Justyna Kowalik z KGW Mokrelipie. Ostatnio danie to członkowie koła prezentowali na XVIII Ogólnopolskich Dożynkach Rybackich Dworu Anna.

Wszyscy się nim zachwycali, dlatego poprosiliśmy panią Justynę o przepis dla naszych czytelników. Z przyjemnością się z nim podzieliła.

Oto i on. Składniki: 250 g dorsza (polędwica), 4 ząbki czosnku, 2 garście szpinaku, 0,5 łyżeczki kardamonu, gałki muszkatołowej, pieprzu, soli, 250 g masła, 2 łyżki oliwy z oliwek. Czosnek kroimy drobno. Kroimy tez szpinak i dorsza (w kostkę). Obsypujemy rybę przyprawami. Na patelni na oliwie i maśle podsmażamy czosnek, szpinak. Doprawiamy go solą i pieprzem. Dodajemy dorsza. Obsmażamy. Następnie wszystko miksujemy. Gotowy farsz odstawiamy i przygotowujemy ciasto na pierogi, do którego dodajemy pieprz cytrynowy.

Pierogi z farszem lepimy w kształcie uszek. Gotujemy.