Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
sobota, 2 listopada 2024 21:13
Reklama
Reklama

Kalafonia z Brodów Małych

Ten zakład mógł robić wrażenie. Fabryka kalafonii i terpentyny była nowoczesna, wzorcowa i do czasu wybuchu II wojny światowej świetnie się rozwijała. Dzięki niej łąki i ugory w Brodach Małych (gm. Szczebrzeszyn) zamieniły się w ciekawą, przemysłową osadę.
Kalafonia z Brodów Małych

Autor: ze zbiorów APZ

Ten zakład mógł robić wrażenie. Fabryka kalafonii i terpentyny była nowoczesna, wzorcowa i do czasu wybuchu II wojny światowej świetnie się rozwijała. Dzięki niej łąki i ugory w Brodach Małych (gm. Szczebrzeszyn) zamieniły się w ciekawą, przemysłową osadę.

O tej dość nietypowej fabryce możemy przeczytać w obszernym artykule inżyniera Kazimierza Środulskiego ze Szczebrzeszyna. Tekst w 1939 r. został zamieszczony w czasopiśmie "Teka Zamojska". Autor wyjaśniał w nim, iż kalafonia (to produkt pochodzenia naturalnego, powstaje po destylacji terpentyny uzyskanej z żywicy drzew iglastych) nie służy tylko do skrzypiec (chodzi o nacieranie włosia smyczków: w ten sposób zwiększa się ich szorstkość i poprawia przyczepność do strun), ale jej zastosowanie jest doniosłe i wielostronne. Nie można go było przecenić. 

Rocznie wyrabiano w kraju około sześciu tysięcy ton kalafonii. Ponadto dwa tysiące ton dodatkowo sprowadzono m.in. z Francji, Grecji, a nawet USA. Zapotrzebowanie było ogromne. Ten produkt przed ostatnią wojną używano do wyrobu popularnych muchołapek, przeróżnych farb, pokostów, kitów czy tzw. sztucznych żywic. Z wyrobem kalafonii była związana także produkcja – jak objaśniał Kazimierz Środulski – "pewnej ilości" terpentyny, którą stosowano m.in. do produkcji past do butów i podłóg, lakierów oraz do celów farmaceutycznych i kosmetycznych (chodzi np. o sztuczną kamforę oraz różne pachnidła). 

"Rzuciwszy teraz okiem na szerokie i rozległe zastosowanie kalafonii i terpentyny zdamy sobie sprawę z doniosłości tego przemysłu dla gospodarki narodowej (...)" – tłumaczył tuż przed wybuchem ostatniej wojny Środulski. "Mamy dwa zasadnicze źródła kalafonii: balsam żywiczny i karpina (chodzi o część podziemną drzewa oraz tzw. pniak – przyp. red.), a obu dostarcza nam nasza sosna zwyczajna. Balsam żywiczny z sosny otrzymujemy przez żywicowanie. To zaś jest patologicznym spowodowaniem wycieku żywicy z drzewa przez odpowiednie nacinanie kory". 

Jak zapewniał autor artykułu, takie zabiegi (oczywiście wykonane w profesjonalny sposób) nie szkodzą tym dostojnym drzewom, nie wpływają negatywnie na ich przyrosty, ani na "wytrzymałość techniczną" drewna. W przedwojennej Polsce do żywicowania podchodzono jednak z wielką nieufnością (pokutowało wiele przesądów na ten temat). Zmieniły to także działania prowadzone przez Ordynację Zamojską. 

Pionierem w tej dziedzinie na Zamojszczyźnie był Stanisław Szymański, nadleśniczy w Nadleśnictwie Tereszpolskim. Żywicowanie rozpoczęto "u niego" w 1935 r. na obszarze prawie 6 ha. Pozyskano stamtąd w pierwszym roku działalności ponad 2,5 tys. kg "balsamu żywicznego" (ok. 430 kg z 1 ha). To był znakomity rezultat. Dlatego kolejne prace zostały rozszerzone na większym terenie. W 1938 r. w Ordynacji Zamojskiej obszar "żywicowany" wynosił już ok. 697,4 ha. Z każdego hektara pozyskiwano wówczas ok. 384 kg żywicy. Trafiała (wraz z karpiną) do fabryki kalafonii i terpentyny w Brodach Małych (gm. Szczebrzeszyn). Ten zakład założył inżynier-chemik Aleksander Waligóra. Od pierwszych liter jego imienia i nazwiska powstała nazwa jego fabryki. Była to "Al-wa".
 

Więcej na ten temat w najnowszym numerze i e-wydaniu Kroniki Tygodnia


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze

 

 

Reklama
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: Wtedy byłTreść komentarza: A cóż to był za ,,styl" ?Data dodania komentarza: 2.11.2024, 04:28Źródło komentarza: Gm. Zamość: Z roweru do więzienia. Spędzi tam rokAutor komentarza: WkwionyTreść komentarza: Chyba zmusić a nie zachęcić, nazywajcie rzeczy po imieniu.Data dodania komentarza: 1.11.2024, 21:10Źródło komentarza: Kierowców czekają kolejne opłaty. Trzy w jednej. To już pewneAutor komentarza: 800plus od 3 latTreść komentarza: To 800plus powinno być przyznawane dopiero od 3 lat dziecka i do ukończenia przez dziecko 24 lata tak żeby miało na studia a nie od urodzenia Bo od urodzenia i tak jest dużo pieniędzy na dziecko jak ktoś pracował przez rok bierze 100 procent wypłaty a kto nie to przez rok bierze tysiąca.i odrazu 800plus.a później po roku swiadczenie opiekuncze po tysiącu na rok albo po 500na dwa lata także tych świadczeń i pieniędzy i tak jest za dużo na takie małe dziecko a później jakby te pieniądze chociaż po części się przydały dla 18 latków to juz niema.nic nawet 800plus do 18tu lat a dopiero wtedy zaczynają się duże wydatki studiaData dodania komentarza: 1.11.2024, 12:51Źródło komentarza: Co dalej z 800 plus? Jest decyzja w sprawie przyszłości świadczeniaAutor komentarza: PO to złoTreść komentarza: łgarstwaData dodania komentarza: 1.11.2024, 10:37Źródło komentarza: PIŁKARSKA IV LIGA: Dwa gole z karnegoAutor komentarza: asdasTreść komentarza: Śmieć i potencjalny morderca!Data dodania komentarza: 1.11.2024, 10:18Źródło komentarza: 28-latek z gm. Szczebrzeszyn kompletnie pijany kierował ciężarówką. Nie wyrobił się na zakręcieAutor komentarza: HahaTreść komentarza: Aleja wstydu zasłużonych jest na cmentarzu wojskowym w pierwszym rzędzie .Data dodania komentarza: 1.11.2024, 10:05Źródło komentarza: Żegnamy znanych i zasłużonych zmarłych z powiatu hrubieszowskiego
Reklama