zamojszczyzna

"Z prośbą o opublikowanie otrzymaliśmy zupełnie niezwykły i zdumiewający list. Mianowicie w liście tym zgłaszają się do nas kandydaci na tzw. żywe torpedy" – czytamy w "Ilustrowanym Kuryerze Codziennym" z 6 maja 1939 r. (nr 124). "Przypominamy tutaj, iż swego czasu prasa światowa doniosła o istnieniu w armii japońskiej ochotników, którzy zgłaszają się jako kandydaci do prowadzenia torped i kierowania niemi. Taki człowiek nie ma już powrotu...".

Podczas ostatniej wojny Niemcy wywieźli z Zamojszczyzny tysiące dzieci. Część z nich zniemczono. W tym rabunkowym procederze specjalizowała się osławiona organizacja "Lebensborn". Miała ona także inne zadania. Nie bez powodu nazywano ją "stajnią rozrodczą Himmlera".

Nie budowali wprawdzie ogromnych piramid (jak Egipcjanie) i nie prowadzili opiewanych przez poetów dalekich wypraw i wojen (jak mieszkańcy starożytnej Grecji), ale ich osiągnięcia także były znaczące. Jak zapewniają niektórzy naukowcy, możemy czuć się (przynajmniej w części) potomkami ludzi należących do prastarej kultury pucharów lejkowatych. Żyli oni w Europie pomiędzy 3700 a 1900 rokiem p.n.e.

Wiele dróg w naszym regionie wygląda jak po bombardowaniu. Pełno tam dziur, wertepów, kolein, wyrw. Kiepsko wyglądają też pobocza tych traktów. Nie tylko kierowcy tracą już cierpliwość.

Neurolog Julius Möbius z Lipska próbował dowieść, że kobiety mają mniejsze zdolności umysłowe od mężczyzn. W 1903 r. przeprowadził badania porównawcze. Zmierzył wielkość głów u mężczyzn i kobiet. Wyniki były wstrząsające, ale neurolog je chyba... przewidział. Co zauważył?

W miejscowości Płoskie trwa tzw. nawiedzenie rodzin obrazem Jezusa Miłosiernego. Ten wizerunek jest przenoszony kolejno, od domu do domu. Ludzie się przy nim modlą, proszą też o zdrowie i łaski dla swoich bliskich. Takie peregrynacje (zwykle jednak obrazów Matki Boskiej) odbywają się co jakiś czas w parafiach na Zamojszczyźnie – czasami z wielką pompą. Nie wszyscy to rozumieją.

W ostatnim czasie mieliśmy kilka telefonów od zmartwionych hodowców. Zapewniali nas, że domowe ptactwo trzymają w zamknięciu, ale są zaniepokojeni stanem jego zdrowia. Prosili o informacje na temat "stanu" ptasiej grypy w naszym regionie. Niestety, zagrożenie nadal istnieje.

"Spotyka się na wsi, że matka bierze niewielki gałganek (tzw. mamkę), wkłada w niego kawałek przeżutej bułki lub chleba, trochę cukru i zawiązawszy taką papkę wkłada ją dziecku do ust" – czytamy w jednym z poradników. "Ileż to razy taka kobieta, będąc chora i nic o tem nie wiedząc przekazuje dziecku wraz z przeżutą bułką chorobę. Bezpodstawne jest jej powiedzenie: ja ta przecie nie chora!".

Zabawa do upadłego, ucztowanie aż do kresu wytrzymałości, morze alkoholu i słodkości rozpływające się w ustach. Nasi przodkowie podczas zapustów potrafili się zabawić na potęgę! To szaleństwo sięgało zenitu zwłaszcza w ostatnim tygodniu karnawału.

Krzyże, "frasobki" i przeróżne "święte" figury stawiano w miejscach, które uznawano za szczególnie ważne lub niebezpieczne. Tak było w całej Polsce. Osobliwością naszego regionu są jednak liczne przedstawienia św. Jana Nepomucena. Cieszył się on w Ordynacji Zamojskiej szczególną popularnością.

W lokalnej polityce brakuje świeżej krwi, a wyborcy gustują w postaciach "opatrzonych", a nie kompetentnych – uważają niektórzy. Inni mieszkańcy naszego regionu twierdzą, że ostatni pomysł Jarosława Kaczyńskiego ma na celu "jedynie" przejęcie władzy przez PiS, także nad samorządami. O co chodzi? O zapowiadaną dwukadencyjność prezydentów, burmistrzów i wójtów.

Zabór rosyjski był miejscem, gdzie większości mieszkańców żyło się trudno. Tak działo się także w XIX-wiecznej Guberni Lubelskiej. Jednak niektórzy zamojscy włościanie nie poddawali się ogólnemu, narzuconemu przez Rosjan marazmowi. Ich światły przykład został zauważony.

W powiatach biłgorajskim i zamojskim wzrost zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne jest czterokrotnie wyższy niż przed rokiem

"Przyjechali młodzi S. z sąsiedztwa, Kazio i Władzio. Ojczuś bardzo się przyjaźni z ich ojcem, a Kazia ogromnie lubi (...). Przy zamkniętych drzwiach rozmawiali. Przyłożyłam ucho do klamki i słyszałam jak ojczuś wołał, ale takim głosem jakby naprawdę płakał: Dzieci, na miłość Boską, co wy robicie, porywacie się z motyką na słońce" – czytamy we wspomnieniach Pauliny ze Stamirowskich Konarzewskiej (pod datą 20 stycznia 1863 r.). "A Kazio S. mówił też jakimś dziwnym głosem: Panie kochany, my zwyciężymy".

Opinii na temat wprowadzanej właśnie reformy oświaty jest wiele. Nie bez powodu. Stajemy właśnie przed wielką, edukacyjną niewiadomą.